شهرستان بافق
موقعيت جغرافيايي:
شهرستان بافق با 42 هزار نفر جمعيت در جنوب شرقي و درفاصله 110 کيلومتري مرکز استان يزد واقع شده است و داراي دو آب ، هوا تابستاني گرم و سوزان و زمستاني خشک و سرد است. اين شهرستان داري يک بخش مرکزي ، سه دهستان و دهها روستاي کوچک و بزرگ است که قطرم ، شادکام و باجگان به عنوان روستاهاي هدف گردشگري به ثبت رسيده است.
امامزاده ظهير الدين عبدا… بن موسي بن جعفر(ع)
ساختمان امامزاده عبدا… بافق را متعلق به قرن سوم هجري مي دانند و از زيبايي و شکوه گنبد آن ستايش مي کنند. اين زيارتگاه بقعه اي بسيار زيبا و باشکوه و گنبدي عظيم دارد که کاشي کاري و نيز تزئينات داخلي آن قابل توجه است. تزئينات داخلي آن از کارهاي ملاحسن نقاش باشي بافقي است. بعضي از صاحب نظران شباهتي که بين اين بقعه با آثار قبل از اسلام وجود دارد آن را با سبک ميترائيسم مشابه مي دانند.
گنبد امامزاده عبدا…بافق از نظر معماري گنبد و رواق مقبره ي اين امامزاده در دنيا کم نظير است.
اين مکان مقدس به خاطر سبک معماري زيبا و گنبد منحصر به فرد خود و قرار گرفتن در ميدان اصلي شهر و ابتداي بلوار وحشي بافقي که در مسير مسافران است، در طول سال به ويژه ايام نوروز زائرين ،مسافران و گردشگران زيادي را جذب مي کند و درسالهاي گذشته بشترين بازديد کننده را به خود اختصاص داده است.

براريگ بافق
اين جاذبه طبيعي که شامل تلماسه ها و تپه هاي شن روان با وسعت زياد مي باشد،از گذشتگان نقل شده ريگ هاي روان تا محل پمپ بنزين(مدخل ورودي شهر)که امروزه منطقه اي مسکوني شده ادامه داشته ولي همين ريگهاي روان امروزه تپه هاي ديدني را در جاده قطرم و دهستان مبارکه و حسن آباد به وجود آورده که بسيار ديدني بوده و جلوه خاصي به کوير مي بخشد.
قلعه باقر آباد
قلعه باقر آباد به دستور عبدالرحيم خان فرزند محمد تقي خان بافقي با حفر قنات در سال 1320 ه.ق توسط عسکر و در سه مرحله ساخته شد، که ابتدا برج شمالي که محل زندگي عسکر بوده و قسمت برج جنوبي که ده سال بعد ساخته شده است در سال 1298 هجري شمسي به علت هرج و مرج در کشور مردم روستا دور قلعه را حصار کشيدند،. اين قلعه با مصالح خشت و گل بنا شده و برج شمالي قلعه با ارتفاع 8 متر داراي 2 طبقه،3 سنگ انداز و 140 تير انداز است
کاروانسراي ميدان خان
اين کاروانسرا به مساحت520 متر مربع در بافت قديم شهر در ميدان خان قرار گرفته است و داراي11 اتاق در اطراف صحن به مساحت140 متر مربع است. با چشم انداز روشني که ميراث فرهنگي بافق براي غرفه هاي اين ميدان دارد گام بلندي درراستاي توسعه صنايع دستي حصيري اين شهرستان برداشته خواهد شد و به زوديشاهد رونق انواع صنايع دستي حصير بافي از قبيل کلاه حصيري ، پادري ، جاروب، بادبزن و فرش حصيري در اين مکان خواهيم بود.برخي از مردم خانه وحشي بافقي شاعر پرآوازه قرن دهم کشورمان را در اين ميدان مي دانند که هم اينک محل استقرار اداره ميراث فرهنگي ، صنايع دستي و گردشگري بافق است.
رودخانه و نهرهاي بافق
شهرستان بافق فاقد رودخانه دائمي است. دو رودخانه به اسم شور در اين شهرستان وجود دارد که از رودخانه هاي فصلي و غير دائم بوده و در مواقع نزولات شديد، آب در آنها جريان مي يابد.
رودخانه شور بافق از ارتفاعات شهرستان بردسير در استان کرمان سرچشمه مي گيرد و نهايتاً به کوير دره انجير در شمال شرق بافق در باتلاقي به همين نام فرو مي ريزد.اين رودخانه در مسير بافق- يزد و در فاصله 15 کيلومتري بافق بعد از ايستگاه تحقيقات ماهيان آب شور قرار دارد.رودخانه شور بيشتر ايام سال خشک است ولي با اين حال منطقه بکر و ديدني است و در آنجا حرکت گله اي شتران و پرواز پرندگان مهاجر و بومي که براي يافتن جرعه اي آب به گوشه و کنار روخانه سرک مي کشند چشم انداز زيبا و ديدني را به وجود آورده که ديدن آن خالي از لطف نيست.
دشتها و کويرهاي شهرستان بافق
قسمتهاي وسيعي از شمال، شرق و غرب شهرستان را باتلاقها، نمکزارها و کويرهاي متعدد تشکيل مي دهد که کوير بزرگ دره انجيردر شمال شهر بافق از آن جمله است. از حاشيه کناري دشت يزد تا کفه بافق منطقه کويري با بيابانهاي لخت و تپه هاي درهم ريخته و تحت تأثير شنهاي روان قرار دارد که با توجه با باتلاق نمک شمال شهر بافق، تثبيت شنهاي روان کاري دشوار است.مسافران و گردشگراني که قصد سفر به اين مناطق را دارند توجه داشته باشند که از پيشروري در حوزه باتلاقها خود داري کننند.در مناطق باتلاقي، نمکزار و کويري شمال بافق هيچگونه امکانات رفاهي و خدماتي وجود ندارد لذا توصيه مي شود ميهمانان نوروزي که قصد سفر به اين مناطق و ديدن زيبايي هاي کوير را دارند با امکانات و تجهيزات کامل راهي اين خطه شوند.
بازديد از معادن بافق:
اين منطقه يکي از قطب‌هاي معدني کشور محسوب مي‌شود. مهم‌ترين معادن سنگ آهن چغارت، فسفات آسفوردي، سرب و روي کوشک، سه چاهون و… بوده که بخشي از جمعيت را به کار گرفته‌اند و سنگ آهن بافق مهم‌ترين تأمين کننده مواد اوليه مورد نياز صنعت فولاد و آهن کشور مي‌باشد.شهرستان بافق ياد آور معادن غني بوده است و بخش قابل توجهي از مردم در اين صنايع و صنايع وابسته به آن امرار معاش مي کنند. ازجمله معادن مهم اين شهرستان به معدن سنگ آهن چغارت، سه چاهون، ناريگان ، فسفات آسفوردي ، بساري از معدن ديگر ، سرب و روي و صنايع وابسته و حتي معادن سنگهاي ساختماني مي توان اشاره کرد.
وجود معادن عظيم سنگ آهن بافق با ذخيره معادل 1/7 ميليارد تن از جمله ويژگي هاي منحصر به فرد است که در حال استخراج بوده و مواد اوليه بخش عمده فولاد کشور به ويژه ذوب آهن اصفهان را تامين مي کند.اين مجموعه معدني هر ساله در ايام نوروز گردشگران , مسافران و بازديد کنندگان زيادي را به خود جلب مي کنند
معرفي ارتفاعات شهرستان بافق براي علاقه مندان به کوهنوردي
سلسله ارتفاعاتي با جهت شمال غربي، جنوب شرقي در سرتاسر ناحيه شمال غرب- غرب تا جنوب غرب شهرستان بافق وجود دارد که شهرستان بافق را از شهرستان مهريز جدا مي سازد. کوه چامتکي (2170 متر) و بدبخت کوه (2344 متر) در اين سلسله ارتفاعات قرار دارند.در مشرق شهر بافق و در قسمت مرکزي شهرستان، سلسله ارتفاعات هم جهت ديگري وجود دارد که رفيع ترين آن، کوه بن لخت با ارتفاع 3002 متر در قسمت جنوب شهر بهاباد واقع گرديده است. کوه باجگان (با ارتفاع 2826 متر) نيز يکي از ارتفاعات مهم اين سلسله جبال به شمار مي رود.محتوا: بهترين، خوش آب و هوا ترين و سرسبزترين روستاهاي بخش هاي مرکزي شهرستان بافق در دامنه اين کوهها و در ميان دره هاي کوهستاني شکل گرفته است که روستاهاي باجگان، قطرم، شادکام، همسک و خوسف و بشکان در بخش مرکزي از اين جمله اند.
روستاي قطرم
روستاي قطرم ازنظر موقعيت رياضي در عرض جغرافيايي 31 درجه و 23 دقيقه و طول جغرافيايي 54 درجه و 48 دقيقه قرار دارد اين روستا از توابع بخش مرکزي بافق و در فاصله 46 کيلومتري جنوب شرقي شهر بافق قرار گرفته است. از نظر موقعيت طبيعي در دامنه غربي کوههاي باجگان در ارتفاع 1540 متري و در دره اي کوهستاني با جهت غربي و شرقي به شکل طولي و متمرکز متناسب با شکل دره به وجود آمده و مزارع باغات منازل مسکوني در دامنه آفتابگير به صورت پلکاني نماي زيبا و ديدني به اين روستا داده است. روستاي قطرم از نظر آب وهوايي وضعيتي بسيار نادر و منحصر به فرد را دارد. به طوريکه در فاصله کم در داخل روستا تفاوت چشمگير دمايي وجود دارد.روستاي قطرم، روستايي بکر و دست نخورده، و شايد بتوان گفت که يکي از بهترين روستاهاي توريستي استان يزد از جهت تنوع عوارض طبيعي و انساني است.
_ وجود کوههاي مرتفع با ديوارهاي تند کوهستاني مساعد جهت کوهنوردي و سنگنوردي.
_ منطقه چشمه روستاي قطرم و بيشه زار و نيزار آن در دل کوهستان همراه با تنوع گونه هاي گياهي از درختان اورس(سبل)، بنه، بادام کوهي، انجير وحشي، گونه هاي دارويي و صنعتي از زيره، انغوزه،کتيرا.
_ بافق را بهشت گربه سانان ایران نامند. زيستگاه حيات وحش تنوع زياد با گونه هاي نادر نظير بز کوهي، قوچ و کل و يوز پلنگ آسيايي، پلنگ ایرانی
_ چشمه هاي متعدد نزديک قطرم نظير درب گوشين،آب سي بزي، درب دز و سنگ قصاب .
_ تنوع عوارض کوهستاني و دشتي از کوه و تپه هاي ماسه بادي و اشکال مختلف و متنوع بادي و آبي.
_ پير قطرم زيارتگاهي است که مورد توجه خاص و عام است.
_ ديوارهاي سنگي منازل، کوچه هاي مسقف غير هم سطح و پلکاني و پر پيچ و خم وباريک (کوچه هاي آشتي کنان)، نماي پلکاني روستا و منازل و مزارع و باغات.
_ وجود فضاي سبز.
_ آثار امنيتي و دفاعي قلعه ها، کمينگاه هاي قديمي، حيات وحش و زيستگاه جانوران.
_ تاسيسات آبي قديمي در روستا مانند آثار به جا مانده آسياب هاي آبي.
_ سد قطرم در ابتداي دشت قطرم و در فاصله حدود 22کيلومتري بافق.
_ قلعه دختر که قلعه اي بسيييار قديمي است که در بالا دست چشمه درب دز در مکاني مرتفع و در لبه پرتگاه کوهستاني با موقعيت مناسب دفاعي به شکل مدور و با مصالح محلي يعني سنگ و گچ و ساروج، يادگاري بجا مانده از زمانهاي بسيار قديمي .
_ چشمه آب سي بزي که نقش يک مکان تفريحي و زيارتي و قدمگاه رادارد و بسياري معتقدند که آب آن براي مداواي بيماريها بويژه بيماريهاي پوستي و جلدي مفيد و موثر است
روستاي باجگان بافق روستايي با معماري سنگي
موقعیت باجگان: باجگان يكي از روستاهاي بخش مركزي شهرستان بافق كه در فاصله 85 كيلو متري جنوبشرقي بافق بر روي دامنه كوه باجگان در ارتفاع 2060 متري قرار گرفته است. اين روستا دارا ي شكل متمركز واز نظر موقعيت جغرافيايي روستايي كوهپايه اي است .وجه تسميه باجگان : تاكنون در رابطه با وجه تسميه باجگان اظهار نظرات متفاوتي شده است؛ كه بعضي از آنها غير علمي ودور از ذهن مي باشد؛ مانند اينكه باجگان از كلمه باجگيران گرفته شده واين روستا در زماني كه ايران ومنطقه دريا بوده در سواحل دريا قرار داشته و ساكنان اين روستا از دريا نوردان ومسافران وتجار دريايي باج مي گرفتند . بعضي ديگر معتقدند كه باجگان در اصل واژگون بوده چون بر اثر جريان سيل در طول دورانهاچندين مرتبه بكلي ويران شده و واژگون نام گرفته وبر اثر تكرار در طول زمان دچار تغيير شده وبه باجگون وباجگان تبديل شده است. سابقه تاريخي باجگان : به نقل از بعضي از منابع سابقه تاريخي اين روستا حدود پنج هزار ساله ميباشد ؛ و به قبل از پيدايش تمدن كاريزي بر مي گردد. جاذبه ها وامكانات روستاي باجگان باجگان به عنوان يكي از روستاهاي هدف گردشگري شهرستان واستان داراي جاذبه هاي متنوع ومتعددي است كه هرساله تعداد زيادي جهت گذراندن اوقات فراغت خود وبهره مندي از مواهب آن به اين منطقه مراجعت مي نمايند كه به عنوان نمونه مي توان ازچنار هزار ودويست ساله باجگان با تنه قطور ؛ ارتفاع زياد وسايه دل نشين آن نام برد . صنوبر راست قامت ومرتفع هشتصد وپنجاه ساله ؛آب وهواي دلپذير وملايم ومعتدل در تابستان باجگان را چون نگيني در منطقه كوير بافق بيشتر مطرح مي كند ؛ منطقه بكر حفاظت شده كوه باجگان با تنوع گونه هاي گياهي بويژه جنگل نادر وكمياب ارس ( سبل ) وساير گونه هاي گياهي درختي نظير بادا م كوهي ؛ بنه ة انجير وحشي كسيدون و … وگونه هاي مختلف دارويي وصنعتي نظير اشترك ؛كتيرا ؛ زيره؛ انغوزه آويشن ؛ شيرين بيان خاك شير اسپند و… وزيستگاه حيات وحش متنوع نظير قوچ وكل وبزكوهي واز همه مهمتر يوزپلنگ اسيايي وانواع پرندگان و…
وجود چشمه ها وغارهاي متعدد از جمله غار وچشمه تيغ دريا . وجود بلندترين نقطه ارتفاعي منطقه قله باجگان با ارتفاع 2879 كه دومين قله بلند شهرستان است؛ وجود عوارض متنوع كوهستاني نظير دامنه ها ؛ دره ها ؛ شكستگيها وگسل ها و…معماري سنگي باجگان با سنگهاي بلوكي ومنظم كه عوامل فيزيكي طبيعت به وفور وارزان در اختيار انسان قرار داده نمايي جالب جذاب وديدني بوجود آورده است
از جمله امكانات روستا جاده آسفالته ؛ خانه بهداشت ؛ مدرسه ؛ امكانات مخابراتي وپستي ؛ پوشش كامل موبايل‌؛ مسجد وحسينيه ؛ خانه ترويج روستايي؛ و..استعدادها وتوانمنديهاي روستا : مهمترين استعداد روستا استعداد وجاذبه گردشگري به بركت وجود معماري سنگي روستا ؛ برج تاريخي ؛ درخت كهنسال چنار ؛صنوبر؛ منطقه حفاظت شده كوه باجگان ؛ تنوع محصولات كشاورزي ؛ اشكال زيبا ؛ جالب ومتنوع طبيعي ؛ چشمه ها وغار ها و..

روستاي شادکام بافق
اين روستاي خوش آب و هوا در فاصله 45 کيلومتري شهرستان بافق در دل کوههاي شرقي بافق واقع شده است ، اين روستا ميان دره اي تنگ واقع و چشمه زيباي آن از دل همين کوهها سرچشمه گرفته و تا روستا جاري مي باشد ،در ايام نوروز بويژ فصل تابستان اين روستا پذيراي ميهمانان زيادي از داخل و خارج استان يزد مي باشد .
اين روستا داراي جاده آسفالته کم عرض با دهها دهانه پل است که رانندگان بايد توجه خاصي به موقعيت اين جاده و رعايت نکات ايمني و علائم راهنمايي و رانندگي داشته باشند.